Ağız içinde kanser, dünya genelinde her yıl binlerce insanı etkileyen ve ölüm oranı yüksek olan bir hastalıktır.
Kanser görülme oranı yaş ile artmaktadır. Hastaların %95’inden fazlasının orta yaşın üzerinde olduğu bildirilmekle beraber, genç hastalarda da ağız kanseri riski artmaktadır.
Ancak erken teşhis ile tedavi şansı büyük ölçüde artar. Bu noktada, diş hekimleri, ağız kanserlerinin erken aşamalarda teşhis edilmesinde kritik bir rol oynar. Diş hekimlerinin düzenli ağız muayeneleri, ağız kanserine dair belirti ve semptomların fark edilmesi açısından son derece önemlidir.

Ağız İçinde Kanser Belirtileri ve Erken Tanı
Son yıllardaki erken tanı ve tedavi olanaklarındaki gelişmelere rağmen ağız kanseri fark edilmemesi, bilinmemesi veya önemsenmemesi nedeniyle büyük oranda geç teşhis edilmektedir. Bunun sonucu olarak tedavi olarak daha agresif (yıkıcı) cerrahi işlemler uygulanmakta ve bu da hem fonksiyonel hem de kozmetik açıdan daha az kabul edilebilir sonuçların elde edilmesine neden olarak yaşam kalitesini son derece olumsuz etkilemektedir.

Evet, ağız içinde kanser belirtileri, başlangıç aşamalarında çoğu zaman fark edilmeyebilir ya da önemsenmeyebilir. Ancak, zamanla ağız içinde iyileşmeyen yara, beyaz veya kırmızı lekeler, ağızda geçmeyen şişlikler, konuşma ve yutma güçlükleri gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Diş hekimleri, hastaların ağzındaki bu tür değişiklikleri gözlemler ve gerektiğinde ileri tetkikler için hastayı uzmanlara yönlendirebilir.
Diş hekimleri, her muayenede ağız içindeki potansiyel tehlikeleri tespit etme konusunda eğitim almış profesyonellerdir.
Dolayısıyla ağız kanserlerinin erken tanısında en önemli görev diş hekimlerine düşmektedir.

Diş Hekimlerinin Erken Teşhis Rolü
Ağız içinde kanser oluşumunun erken evrede teşhis edildiğinde tedavi şansı yüksek olur. Diş hekimlerinin, hastaların ağız içindeki anormal değişiklikleri fark etme yeteneği, kanserin erken tanısı için çok önemlidir. Diş hekimleri, ağız içi dokularında şüpheli lezyonlar, yaralar, kanamalar veya şişlikler gibi belirtileri fark ettiklerinde hastayı zaman kaybetmeden bir oral patolog, onkolog ya da ağız ve çene cerrahına yönlendirebilirler. Bu erken müdahale, tedavi sürecinin daha kolay ve başarılı geçmesini sağlar.
Ağız İçinde Kanser Risk Faktörleri
Ağız içinde kansere yakalanma riski, bazı faktörlere bağlı olarak artabilir. Kronik yani sürekli bir şekilde devam eden travma (bu uyumsuz bir protetik restorasyon veya kırık bir dişte olabilir), sigara kullanımı, alkol tüketimi, kötü ağız hijyeni, genetik yatkınlık, düşmüş bağışıklık sistemi ve HPV (Human Papilloma Virüs) gibi etmenler, ağız kanserinin gelişme olasılığını artırabilir. Diş hekimleri, hastalarını bu risk faktörleri konusunda bilgilendirerek, koruyucu önlemler almalarını teşvik edebilir. Ayrıca, sigara içen ya da alkol kullanan hastaların daha sık muayene edilmesi gerektiği konusunda da bilgilendirme yapabilirler.
Bağışıklık sisteminin baskılanması (İmmün supresyon): İmmün sistem hastalığı olan kişilerde, böbrek nakli operasyonu geçirmiş hastalarda, AIDS hastalarında oral kanser daha genç yaşta ve sık görülür ve daha agresif seyreder.

Ağız İçinde Kanser Görünen Yerler
Ağız içinde kanser ağız içinde her bölgede oluşabilir. Dudaklar, yanak içi mukozası, ağız tabanı, diş eti, sert damak, yumuşak damak ve dil, dil altında izlenebilir. En çok alt dudak köşesi, ağız tabanı ve dilin hareketli kısmının yan kenarlarında görülür.
Ağız İçinde kanser erken dönemde ağız içinde yara şeklinde parlak beyaz – gri veya kırmızı renkte, sınırları belirgin doku (mukoza) kalınlaşması şeklindedir. Daha sonra büyüyerek ülser (yara) şeklinde görünürler. Bu yaralar ağrıya veya çiğneme güçlüğüne neden olabilirler.
Bu tip yaraların normalde en fazla 2-3 hafta içinde kendiliğinden iyileşmesi beklenir. Ancak bu süre zarfında iyileşmeyen yaralar risklidir. Mutlaka bir şekilde öncelikle bir biyopsi alınarak adının konması hayati önem taşır.

Ağızda Kanser Oluşumuna Yönelik Tarama ve Eğitim
Ağız içinde kanser oluşumunun erken teşhisi için düzenli diş hekimi kontrolleri hayati önem taşır. Diş hekimleri, hastalarına düzenli ağız bakımının ve erken taramanın önemini anlatmalı ve onları bu konuda teşvik etmelidir. Ağız kanseri taramaları genellikle basit bir ağız muayenesiyle yapılır ve birkaç dakikada tamamlanabilir. Diş hekimlerinin tarama yaparken dikkatli olmaları ve her türlü anormal durumu gözden geçirmeleri gerekir.
Sonuç: Diş Hekimlerinin Ağız İçindeki Kanser Teşhisindeki Önemi
Ağız içinde kanser, erken teşhisle tedavi edilebilir bir hastalık olup, diş hekimlerinin bu süreçteki rolü çok büyüktür. Diş hekimleri, sadece ağız sağlığıyla ilgili değil, aynı zamanda yaşam kalitesini etkileyen kanser gibi ciddi hastalıkların erken teşhisinde de kritik bir rol oynamaktadır. Ağız kanseri riski taşıyan kişilerin, düzenli olarak diş hekimine başvurarak muayene olmaları, olası kanser vakalarının erken tespit edilmesine yardımcı olabilir ve bu da tedavi sürecini büyük ölçüde iyileştirebilir.
Unutmayın, ağız kanserini erken evrede fark etmek, tedavi şansını artırır. Bu nedenle, ağız ve diş sağlığınız için düzenli muayeneleri ihmal etmeyin!
Ağız içinde kanser konusunda biraz daha detaylı bilgi almak için aşağıdaki yazılarımı da tıklayarak okumanızı öneririm.
KANSER HASTALARINDA AĞIZ SAĞLIĞININ ÖNEMİ
SİGARA VE AĞIZ SAĞLIĞINA ETKİLERİ
AĞIZ İÇİNDE YARALAR-ALERJİK REAKSİYONLAR
Sağlıklı Günler Dileklerimle…
Diş Hekimi H. Tuncay Akdoğanlı