Diş çekimi günümüzde en son aşamada planlanan bir işlemdir. Diş çekimi bazı nedenlerden dolayı kaçınılmaz olabilir. (çürük diş çekimi, kırık diş ve kök diş çekimi) Dolgu veya kanal tedavisi yapılarak dişin veya dişlerin ağızda kalma şansı yoksa ne yazık ki diş çekimi gerçekleştirilir.
Diş çekimine karar vermek bir diş hekimi için gerçekten zordur. Dişi çekmemek adına pek çok tedavi düşünülür. Ancak sonrasında maalesef diş çekilir. Sonrasında yapılacak protetik restorasyonlar veya implant uygulamaları hiç bir zaman o dişin yerini tutmayacaktır.
Diş çekimi sonrası dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır.
Diş çekimi boşluğunda oluşan pıhtı ve önemi
Öncelikle diş çekimi sonrası steril bir pamuk veya gazlı bez tamponu diş hekimi tarafından çekim boşluğuna yerleştirilir. Hasta tarafından sıkıca ısırılması ve 15-20 dakika ağızda kalması sağlanır. Bu tampon, çekim boşluğunda kanamayı durdurarak, sağlıklı bir iyileşme için gerekli olan kan pıhtısının oluşmasını sağlar. Pıhtı, çekim boşluğunun dış etkenlerden korunmasında ve yara iyileşmesinde son derece önemlidir.
Diş çekimi kaç günde iyileşir ? sorusunun cevabı aslında bu pıhtı dokusunun korunması ile bağlantılıdır. Bu normalde 3 haftalık bir süreyi bulur.
Pıhtının korunması için öneriler. (diş çekiminden sonra ne yapmamalı ?)
Hasta diş çekimini takiben en az birkaç gün sigara ve alkol kullanmamalıdır.
Çekim sonrası özellikle ilk 24 saat kuvvetli gargara yapılmamalıdır.
Çekim boşluğu emilerek pıhtı bütünlüğü bozulmamalıdır.
Sıcak ve sert gıdalar 24 saat boyunca tüketilmemeli.
Diş çekimi bölgesinde çiğneme yapılmamalı.
Dil ile çekim boşluğu kurcalanmamalıdır.
Diş çekimi sonrasında karşılaşılabilecek sorunlar
Ağrı
Diş çekimi sonrası ağrı hissi normaldir. Bazen uyuşukluk geçmeye başlarken, şiddetli bir ağrı olabilir. Bu durumda hemen bir ağrı kesici alınmalıdır. Ağrı kesici olarak Asprin önerilmez. Ağrıların iki gün içinde geçmesi beklenir.
24 saatten fazla devam eden veya 3-5 gün sonra birdenbire başlayan ağrı bir enfeksiyon olabileceğini düşündürür.
Zor diş çekimlerinden sonra ya da çekilen diş nedeniyle çene kemiğinde oluşan boşluğa yemek artıklarının kaçması ağrıya neden olur.
Gene travmatik çekimlerden sonra özellikle çene eklemi zedelenebilir ve ek bir ağrı oluşur.
Kanama
Diş çekimi aşamasında kanama özellikle diş eti hastalığı bulunan kişilerde diş eti kanamasına bağlı olarak veya zor diş çekimi sırası veya sonrasında oluşur.
Diş çekimi sonrası genellikle küçük damarlardan kan sızar ve sızıntı şeklinde kanama olabilir. Birkaç saat süreyle ortaya çıkan bu kanama normal kabul edilir. Çekim sonrası yoğun kanama olursa temiz bir pamuk tamponunu yarım saat kadar ısırmanız önerilir. Kanama kesilmez ise diş hekiminize danışınız. Hekiminize ulaşamıyorsanız tamponu daha uzun süre ısırarak kanamayı kontrol altına almaya çalışın.
Şişlik
Diş çekimi sonrası özellikle zor şartlarda gerçekleştirilen travmatik işlemleri takiben şişlik olması normaldir. 3. Gün sonunda şişliğin azalması beklenir. Ancak halen devam ediyorsa, gene bir enfeksiyon ihtimali söz konusudur.
Zor çekimlerden sonra 8 saat süreyle her saat başı 5-10 dakikada bir soğuk tatbiki (buz) yapılmasında fayda vardır. Bu işlem olası şişliği ve morarmayı kontrol altına alınacaktır.
Morarma (Ekimoz veya hematom)
Diş çekimi sonrası kanın yumuşak dokulara, özellikle de deri altına sızması sonucunda yumuşak dokuda mavimsi renk değişikliği meydana gelebilir.
Dokuda kan toplanması sonucu oluşan şişliğe ise hematom denir.
Ağzı açma ve kapamada zorluk (Trismus)
Ağzın açılmasına imkan vermeyecek ölçüde çene kaslarında spazm oluşması durumudur. Zor ve travmatik bir çekim sonrası kullanılan anestezik maddeye bağlı olarak veya hematom ve enfeksiyon sonucunda oluşur.
Birkaç hafta devam eden bir sorun haline gelebilir.
Bu tip bir durumda sıcak uygulama, egzersiz ve fizik tedavi yöntemleri denenebilir.
Kök kırılmaları
Diş çekimi sonrası bazen diş kökleri kırılabilir. Bazı durumlarda diş hekimi kökün bırakılmasına veya çıkartılmaya çalışılmamasına karar verebilir. Hastalar bu durumlarda kararı hekime bırakmalıdır. “Kırılmış olan kök mutlaka çıkarılmalıdır” mantığı ile hareket etmek bazı komplikasyonları tetikleyebilir.
Diş çekimi bölgesinin iltihaplanması
Çekim sonrası oluşan hafif ağrılar veya ağrı kesici alınarak azalan ağrılar normaldir. Ancak diş çekimini takiben (özellikle alt 20 yaş dişlerinin çekimi sonrası) 24-72 saat sonrası başlayan, gece uykudan uyandıran, kulağa vuran ve ağrı kesici ilaçların alınmasına rağmen kesilmeyen şiddetli ağrılar normal olmayan bir durum olduğunu gösterir. Muhtemelen çekim bölgesinde iltihaplanma meydana gelmiştir.
Mutlaka diş hekimi tarafından görülmesi ve gerekli tedavinin uygulanması gerekir. Ağrı birkaç gün veya hafta devam edebilir.
Diş çekimi sonrası iltihap belirtileri
Şiddetli zonklayan ağrı (boyun ve kulağa yansıyabilir)
Halsizlik, bitkinlik ve huzursuzluk hissi olabilir
Kötü tat
Çekim boşluğunda pıhtı oluşmaması ve kuruluk
Yemek artıklarının dolması
Lenf bezlerinde şişlik
Nedenleri
Ağız bakımının yetersiz olması. (diş eti iltihap seviyesinin yüksekliği). Çok fazla diş taşı bulunan kişilerde çekim öncesi diş taşı temizliği ağız ortamını rahatlatır ve bakteri sayısını düşürür.
Sistemik olarak kan hastalığı veya pıhtı oluşumunu engelleyici hastalıklar
Anemi, diyabet, karaciğer-böbrek-kalp bozuklukları olan kişilerde çekim bölgesi iltihaplanma riski nispeten daha yüksektir.
Diş çekimi sonrası yemek artıklarının çekim boşluğuna kaçması (özellikle simit susamı)
Sigara ve alkol kullanımı
Aşırı alkol tüketimine bağlı olarak meydana gelen karaciğer fonksiyon bozuklukları pıhtılaşma problemlerine yol açabilir. Pıhtılaşma problemi yara iyileşmesini olumsuz yönde etkileyerek çekim boşluğunda enfeksiyonlara neden olabilmektedir. Ayrıca alkol tüketimi bağışıklık sistemini olumsuz etkiler.
Diş çekimi sonrası hastalara öneriler
Diş çekiminden sonra neler yapılmaz ?
Diş çekimi bölgesine yerleştirilen tamponu 15-20 dakika boyunca ısırınız.
İki saat boyunca bir şey yiyip içmeyiniz
Çalkalama veya tükürme yapmayınız. Hekiminiz önermedikçe herhangi bir gargara kullanmayınız.
Ilık ve yumuşak gıdalar tüketiniz ve çekim yapılan bölge ile çiğneme yapmayınız
Çekim sonrası dilinizle veya herhangi bir aletle çekim yerini zorlamayınız. Dil çekim bölgesine sürekli temas ederse pıhtı bozulabilir. Bu da yara iyileşmesini olumsuz etkileyebilir.
Ağız bakımınızı gene de ihmal etmeyin, ancak çekim bölgesinde bir süreliğine diş fırçası ve diş ipi kullanmayınız.
Size reçete edilmiş olan ilaçlar varsa, aksatmadan kullanınız.
Sigara ve alkol kullanmayınız, asitli içeceklerden uzak durunuz.
Diş çekimi öncelikle stres oluşturan bir işlemdir. Bazı kişilerde özellikle hamilelerde, engelli bireylerde,baş boyun kanser tedavisi gören ve sistemik hastalığı bulunan yaşlılarda ek önlemler alınması ve tıp doktorundan konsültasyon istenmesi gerekir. Ayrıca ağız içinde yara ve alerjik durumu olan kişilerde çekim öncesi dikkatli davranılmalı gerekirse çekim ertelenmelidir.
Sağlıklı günler dilerim.
Dr. Tuncay Akdoğanlı
