Bu mukoza normal deriden çok daha narin ve hassas bir yapıdadır. Dudak kuruması, dudak mukozasında hasar oluşturan, özellikle yetişkinlik döneminde mekanik ve enfeksiyonel nedenlerle, çocukluk döneminde de beslenme problemleri nedeniyle meydana gelir.
Dudak Kuruması Neden Olur?
Başlıca dudak kuruması ve çatlamasına neden olan faktörler şunlardır:
- Soğuk Hava: Soğuk ve rüzgarlı hava koşullarında dudak mukozası nemini kolayca kaybeder ve kurumaya yatkın bir hale gelir. Kuruyan dudakları ıslatma amaçlı yalama sonucunda da rüzgar ile temas sonucu daha çok kuruyup çatlama eğilimine girer.
- Aşırı Güneş: Aynı şekilde güneş de dudakların kurumasına neden olur.
- Enfeksiyon: Özellikle bağışıklık sistemindeki düşüş sonucu ağız içinde ve dudaklarda mantar enfeksiyonları sıklıkla oluşabilir. Dudaklarda şekil bozuklukları, şişlik, kanama, çatlama, hassasiyet veya ağrı meydana gelebilir. Mantar enfeksiyonları tedavi edilmezse ileri aşamalarda sindirim sistemi problemlerine ve bağırsak florasının bozulmasını da tetikleyebilmektedir.
- Beslenme Bozuklukları: Çeşitli mineral (çinko – demir) ve vitamin eksiklikleri (B12 – A – B – C – D – E eksiklikleri) aşırı alkol kullanımı gibi beslenme ile ilgili durumlar pek çok hastalığın nedeni olduğu gibi, dudaklarda kuruma ve çatlama problemlerine neden olabilmektedir.
- Bazı İlaçların Kullanımı: Hipertansiyon, kalp yetmezliği, karaciğer sirozu ve diyabet tedavilerinde kullanılan ve diüretik içerikli bazı ilaçlar ve bazı gargaralar dudaklarda ciddi çatlamalar oluşturabilir.
- Kimyasal Ajanlarla Temas: Sık kullanılan dudak koruyucuları tedavi amaçla kullanılmasının yanında bazı kişilerde aksine etki gösterebilir. Hatta alerjik reaksiyonlar oluşturabilir. Özellikle nane, tarçın, karanfil gibi esansiyel yağlar içeren dudak koruyucuların çatlamaya neden olduğu bilinmektedir.
- Hamilelik döneminde hormonel denge değişikliği
- Tiroid yetmezliği (Hipotroid hastalığı)
- Ateşli Hastalıklar (soğuk algınlığı, grip gibi ateşle birlikte seyreden hastalıklar)
Dudak Kurumasına Neden Olan Kişisel Etkenler:
Dudakları Yalamak ve ısırma isteği
Kuruyan dudakların yalanarak rahatlatılmaya çalışılması bir refleks olarak yapılır, ancak bu işlem kuru dudaklardaki zaten az olan nemi de ortadan kaldırarak zararlı bir durum oluşturur. Bu refleksi dudak kremi kullanarak engelleyebiliriz.
Ağızdan Nefes Almak
Bazı kişilerde özellikle burun tıkanıklığı, deviasyon ya da burun içi problemler gibi nedenlerle ağızdan nefes alma alışkanlığı oluşur. Özellikle gece uyku sırasında ağız açıklığı nedeniyle uzun süre ağızdan nefes alıp verme sonucu tükürük azalmasına bağlı ağız, diş çürümelerinde artış, diş eti iltihaplanmaları, boğaz ve dudak kuruması oldukça sık görülmektedir.
Kışın soğuk algınlığı nedeniyle burnumuz tıkandığında gene ağızdan nefes alıp verme ihtiyacı duyabiliriz. Bu durum dudak neminin kaybolmasına ve dudakların kurumasına neden olur.
Ağızdan nefes alıp verme alışkanlığı özellikle çocuklarda, engelli ve yaşlı kişilerde sorun oluşturur. Diş etlerinde şişlik, kanama gibi diş eti iltihabının belirtileri olan semptomlar sıklıkla görülür.
Dudaklarda Kuruyan Deriyi Koparmak
Bunu yapmamak hiç kolay değil, ancak kuruyan deriyi koparmak dudaklarınızın iyileşme süresini uzatabilir. Sıkıntılı ve stresli zamanlarımızda sanırım daha fazla yapıyoruz.
Yanlış Diş Macunu Kullanmak
Diş macunları içeriklerindeki bazı maddeler nedeniyle dudakları tahriş edebilmekte. Hatta alerjik reaksiyonlara dahi neden olabilir. Bunda şüphelenilen durumlarda bir süre diş macunu kullanmadan, sadece diş fırçası ile ağız bakımı gerçekleştirilebilir. Zamanla farklı bir diş macunu denenebilir.
Ağız Bakımı Yetersizliği
Düzenli ağız bakımı ağız hijyenimiz için şattır. Bu bakım yetersiz olan kişilerde ağız içi mikrobiyal içeriğin fazla olması nedeniyle dudak kurumasına bağlı enfeksiyonların şiddetinde artış olması beklenebilir. Bu aşama özellikle diş taşı temizliği sonrası diş ipinin düzenli kullanımı ile kontrol altına alınır.
Dudak Çatlaması Hangi Hastalıkların Belirtisi Olabilir?
- Öncelikle şeker hastalığı olarak bilinen diyabet sonucu ağız içinde tükürük sıvısı yoğunlaşır ve koyulaşır. Bu da ağız içi mukozasının ve dudakların kurumasına neden olur.
- Çeşitli vitamin ve mineral eksiklikleri, özelliklede B12, folik asit, çinko, demir eksikliği ve yetersiz protein emilimi gibi durumlar (anemi)
- Bazı cilt hastalıkları (şelitis, sedef hastalığı, egzema, atopik dermatid) Hassas bir cilde sahip olan kişiler veya dermatolojik problemi olan hastalarda bu durum oldukça can sıkıcıdır.
- Bazı romatizmal hastalıklar (Sjögren sendromu)
Dudak Çatlaması Nasıl Geçer?
Öncelikle dudak kuruması ve dudak çatlamasının iyileştirilmesi ve tekrarlamasını önlemek için, bu duruma neden olan herhangi bir sağlık probleminin olup olmadığı belirlenmeli ve uygun tedavisinin yapılması gerekir.
Eğer altta yatan sistemik bir hastalık yoksa; protez kullanımı, yetersiz ağız bakımı, kimyasal ajanların teması gibi mekanik etkenler değerlendirilmeli ve bu doğrultuda bir tedavi planı oluşturulmalıdır.
Dudaklarda meydana gelen kuruluk ve çatlaklar, öncelikle enfeksiyon gelişmemesi için temizlenmeli ve sonrasında iyi bir nemlendirici bakım uygulanmalıdır.
Dudaklar temizlenirken kimyasal maddeler kullanılmadan, duru su ile hafifçe temizlenmesi uygun olur. Sonrasında uygun içerikli kremler ile nemlendirici bakım etkin bir iyileşme sağlar.
Dudak Çatlamasına Ne iyi gelir?
Dudak kuruması ve dudak çatlamasını önlemek için bol su içmeye özen gösterilmelidir. Bu vücudun nem oranına katkı sağlar. Günde 2 litreden fazla su tüketimi, genel sağlığı olumlu etkilediği gibi, cilt dokusunun elastikiyetini artırır ve cilt mukozasını güçlendirir.
Bunun dışında dudak kuruması ve dudak çatlaklarını iyileştirebilmek için nemlendirici bakım uygulamalarını ve özellikle çok soğuk ve aşırı sıcak havalarda güneşten korunmayı gerektirir.
Esassiyel yağ kullanımı doğal olarak denenebilir. (zeytinyağı, vazelin)
Peeling Uygulanması: Peeling, ölü hücrelerden kurtulmak için uygulanan derinlemesine bir temizlik işlemidir. Bu uygulama ile cilt üzerinde birikmiş, cildin kendi yapısı veya dış faktörler nedeniyle oluşan ve normal bir temizlik işlemiyle ortadan kaldıramadığımız kir, yağ, toksin ve ölü hücrelerden kurtulma işlemidir.
Bu amaçla toz şeker, bal ve gül suyu karışımını 10 dakika kadar dudaklarımızda beklettikten sonra yıkandığında dudaklarımızın nemlendiği hissedilir ve dudak kuruması hissi azalır.
Market ürünleri olarak doğal olan dudak kremleri denenebilir.
Dudak kuruması: Öneriler
Kullanacağınız dudak nemlendiricisi ürünlerde, petrokimyasal ürünler, paraben, parfüm, boya, alkol veya gliserin olmaması uygun olur. Hyaluronik asit, aloe vera ve doğal içeriklerden oluşan dudak koruyucularını tercih etmelisiniz.
Dudakta ki nemlendiriciyi sildikten sonra cildiniz tekrar yeni hücreler oluşturmaya başlar, fakat siz nemlendirici işini bağımlılığa çevirip tekrar, tekrar sürerseniz yeni hücrelerin oluşumunu engellemiş olursunuz. Bunu bir alışkanlık haline getirmeyin!
Dudak kremi çatlamış dudaklarda ve dudak kuruması açısından rahatlatıcı olabilir, ama aynı zamanda bırakması zor gereksiz bir alışkanlığa dönüşebilir!
Koku ve tat katkısı veren dudak kremlerini sınırlı kullanın, bu maddeler tahriş edici veya alerjik reaksiyonlara sebep olabilir.
Sağlıklı günler dilerim..
