Menopoz dönemindeki kadınlarda, hormonal değişimlere bağlı olarak bazı rahatsızlıklar ortaya çıkar. Vücuttaki değişikliklere ilaveten, ağız içinde de birtakım belirtiler oluşur.
Menopoz Nedir ?
Ovaryum hormonlarının etkisiyle gerçekleşen adet görme olayının genellikle 45-55 yaş aralığındaki kadınlarda kesilmesi sonucu menopoza dönemine girilmiş olur. Bu dönemin doğal bir sonucu vücutta östrojen hormonunun azalmasıdır.
Östrojen Hormonu Azalması
Bu hormonun azalması sonucu kadınlarda birçok belirti görülebilir. Bu belirtiler menopozla eş zamanlı olmayabilir. Menapoz ortaya çıkmadan bir süre önce başlayıp, çoğu kez menopozdan bir süre sonra da devam edebilir. Bu dönem içinde gerek fiziksel gerekse psikolojik bazı bozukluklar görülebilir.
Menopoz Belirtileri Nelerdir? – Görülebilen Başlıca Fizyolojik Değişimler
Ateş basması
Derinin birdenbire kızarması
Yorgunluk, huzursuzluk, uyku bozuklukları,
Bazı dermatolojik şikayetler
Kemiklerde osteoporoz
Vücuttaki bütün bu belirti ve değişimlere ilaveten ağız içinde de birtakım değişiklikler ortaya çıkabilir. Bunlar, esas olarak endokrin bozukluklar ve bu sırada meydana gelen vitamin bozukluklarına bağlıdır.
MENOPOZ DÖNEMİNDE GÖRÜLEN AĞIZ İÇİ RAHATSIZLIKLAR
Tüm ağız içinde, özellikle de dilde yanmadan şikâyet ederler(1). Ağız yanması hisseden hastalarda mantar enfeksiyonu (kandida) yönünden inceleme de gerekebilir. Ayrıca B12 vitamini ya da demir eksikliği ekarte edilmelidir. Çünkü bu eksiklikler de ağız yanmasına neden olabilir.
Menopozda ağız kuruluğu ve dolayısıyla ağız kokusunda artış hissedilebilir.
Bu şikayetlerin devamlılığı ve tedavinin gecikmesi kişilerde kanser korkusu oluşmasına neden olur.
Ağızda tuzlu veya metalik bir tat duyusundan söz ederler.
Tüm bu durumlar genellikle östrojen (hormon replasman tedavisi) ve vitamin tedavileriyle ortadan kalkar(2).
Başlıca Diş Eti Rahatsızlıkları
Diş etlerinde hassasiyet, acıma, yanma, kaşıntı, yara, soyulma gibi rahatsızlıklar en çok izlenen bulgulardır.
Bu konuyla ilgili olarak ‘DİŞ ETİ HASTALIĞI’ ve ‘DİŞ ETİ HASTALIKLARI İLE GENEL SAĞLIĞIMIZ ARASINDAKİ İLİŞKİ’ konulu yazılarımı okuyabilirsiniz.
Diş etlerinde koyu kırmızı bir renk değişikliği başlar. Ağrı ve hassasiyetle birlikte diş eti iltihabı ve menopozda diş eti kanamaları artabilir.
Bu dönem vücut yeni hormonal duruma alışana kadar uzun yıllar devam edebilir. Zaman zaman geriler, bazen de alevlenir.
Ağız İçinde Görülebilen Rahatsızlıklar
Diş etlerinde olduğu gibi ağız mukozasında da çeşitli derecelerde değişiklikler ve rahatsızlıklar izlenir.
Öncelikle travmalara karşı son derece hassastır. Ufacık bir etki yara oluşturur ve oluşan ağız içi yaraların iyileşmesinde de gecikme olabilir.
Örneğin önceden içilen sigara bir sıkıntı oluşturmazken, bu dönemde bazı yaraların ve bazı oluşumların gerçekleşmesini tetikleyebilir.
Menopoz Döneminde Ağız Bakımı
Ağız bakımı ve hijyeninin sağlanması her açıdan önemlidir.
Ağız içindeki yüksek bakteri seviyesi şikayetlerin artmasına ve iyileşme sürecini uzamasına neden olacağı için mutlak surette kontrol altında tutulmalıdır.
Ağız bakımı açısından diş fırçası, diş ipi, ara yüz fırçası ve dil temizleyicileri 1. Sırada yer alır. Bunlar uygulanırken travma yaratılmaması önemlidir.
Diş macunları önerilir. Ancak içerdikleri bazı maddeler özellikle menopoz dönemi gibi hassas bir zamanda bazı yan etkiler oluşturabilir. Bu açıdan dikkatli olunmalıdır.
Ağız gargaraları ancak diş hekimi tavsiyesi ile kullanılmalıdır.
Tüm bu koruyucu uygulamaların yanında kişinin doktoru tarafından önerilecek olan östrojen içerikli pomatlar, vitamin B kompleks ve vitamin E takviyeleri ağız ve diş eti rahatsızlıklarının iyileşmesinde yardımcı olacaktır.
Tüm bu tedavilere ilaveten bazı hastalarda psikiyatrik tedavi ve geçmeyen ağız yanması durumlarında da kandida yönünden inceleme uygun olabilir.
Sonuç
Menapoz döneminde hormonal değişikliklere bağlı olarak özellikle diş etlerinde soyulma ile karakterize bir rahatsızlık görülebilir. Ayrıca bu dönemde özellikle kemik dokularında bazı değişiklikler görülebilir. Bu durum diş tedavi planlamasında göz önüne alınacaktır.
Hormonal değişimler ağız yanması, ağız kuruluğu, sıcak, soğuk yiyeceklere hassasiyet, tat alma duygusunda değişiklikler meydana gelebilir.
Bulguların çoğu hormon replasman tedavileri ile azaltılmaya çalışılır.
Bu nedenle bu tip şikayetlerle başvuran menapozdaki kadınlar eğer tedavi almıyorlarsa bir kadın doğum uzmanına ve endokrin uzmanına yönlendirilmesi uygun olacaktır.
Sağlıklı günler dilerim..
Diş Hekimi Tuncay Akdoğanlı
Kaynaklar
1-Pisanti S, Rafaeli B, Polishak WZ. The Effect of steroid hormones and buccal mucosa of menapausal women. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1975: 40: 346-53.
2-Wardrop RW, Hailes J, Burger H, Reade PC. Oral discomfort at menapause. Oral Surg Oral Med Oral Pathol1989: 67; 535- 40
