Dişetinde kanama, pek çok kişi tarafından karşılaşılan ve genellikle diş bakımı yetersizliğiyle ilgili sorunlara işaret eden bir durumdur. Dişetinde kanama sebepleri, genellikle ağız hijyenine bağlı olsa da, çeşitli sağlık sorunları da bu durumu oluşturabilir. Dişetinde kanama altında yatan nedenleri anlamak, etkili bir tedavi planı oluşturmak için önemlidir. Bu makalede, dişetinde kanama nedenlerini, tedavi yöntemlerini ve korunma yollarını ele alacağız.
Diş Eti Hastalıkları Genel Bilgi:
DİŞ ETİ İLTİHABI NEDEN OLUR? BAKTERİYEL PLAK (DENTAL PLAK – DİŞ KİRİ)
Plak, (dental plak, bakteriyel plak, diş kiri), yemeklerden sonra özellikle diş eti çizgisi üzerinde oluşmaya başlayan, yapışkan, sarımtırak beyaz-şeffaf, renkte, püremsi, çok dikkatli bakılmadıkça görülemeyen, yumuşak bir eklentidir. Tırnağımız ile veya çok ince bir kürdanla hafifçe diş etlerimizin altına inip bir hat boyunca sürttüğümüzde tırnağımızın veya kürdanın üzerinde yumuşak sarımtırak bir eklentinin biriktiğini görebiliriz. Örneğin bu eklentiyi alıp bir mikroskobun içine koyup baksak içinde milyonlarca bakteri olduğu görülür. Diş çürüğüne neden olan, diş eti iltihabına dolayısıyla kanamaya sebep olan ve zamanla tükürüğümüz içinden kalsiyumu çekip sertleşerek diş taşı dediğimiz sert birikintileri oluşturan kesinlikle plak dediğimiz, çok da masum olmayan yapılardır.
Başlangıç safhasındayken gerekli olan tedavi (diş taşı temizliği işlemi) yapılmaz ise ilerleyip hemen altında bulunan ve dişlerimizi çevreleyen kemiğe (periodontal dokulara) yayılarak öncelikle kemikte erimeye ve diş eti çekilmesine ve daha ileri düzeyde yıkımlar sonucu diş kayıplarına neden olabilir. (Periodontitis Hastalığı)
Diyelim ki elimize bir ayna alıp dişlerimize bakıyoruz. Gördüğümüz yapılar beyaz dişlerimiz ve pembe diş etlerimizdir. Bu yapılardan yatay bir kesit aldığımızı farz edelim. Görünen diş kısmının altında hemen diş kökü, diş etlerimizin hemen altında da dişlerimizi çevreleyen kemik yapısı gelmektedir.
Sağlıklı diş etleri genellikle gül kurusu pembe renkte olup, herhangi bir sebeple kanamayan, şişlik göstermeyen dokulardır. Ancak diş etlerimizde kızarıklık, kanama, şişme gibi belirtiler varsa bunlar iltihaplanmanın en temel göstergeleridir. Özellikle kanama diş eti iltihaplarının ilk ve oldukça net bir belirtisidir. (Gingivitis Hastalığı)
Tekrar etmek isterim ki; bu safhada gerekli önlemler alınmaz ve gereken tedaviler yapılmazsa diş eti iltihabı ilerleyerek alttaki kemik dokusuna yayılır. Kemiğin bu iltihaba verdiği cevap yıkımdır (kemik erimesi). Yani kemik yavaş yavaş erimeye başlar. (Periodontitis Hastalığı) İltihabın derecesine göre, kişinin immün sistem diye adlandırdığımız bağışıklık sistemi sorunları, bazı sistemik hastalıkları (kan hastalıkları, diabet) ve hormonal değişiklik dönemlerinde (ergenlik, gebelik, menopoz) olan kişilerde bu kemik yıkımı, diş eti çekilmeleri ve diş eti kanamaları daha da hızlanabilmektedir. Kemik kaybını ilerlemesi sonucu diş desteğini yitirerek sallantı başlayabilir. Bu da ileriki dönemlerde dişin kaybı ile sonuçlanabilir.
Diş eti çekilmesi sonucu dişler arasında boşluklar oluşur. Daha fazla yemek artıkları birikmesi en çok şikayet edilen durumdur. Diş kökleri bir miktar daha açığa çıktığı için sıcak-soğuk hassasiyetleri de oluşabilmektedir. Ağız kokusu, diş taşı birikimleri ve estetik bozukluklar ek rahatsızlıklar oluşturur.
Dişetinde kanama, dişlerin etrafındaki dişeti dokusunun iltihaplanması sonucu meydana gelir. Sağlıklı diş etleri genellikle soluk pembe renginde ve kanamasızdır. Ancak dişlerinizi fırçalarken, diş ipi kullanırken veya durup dururken diş etlerinden kanama meydana gelmesi, genellikle diş eti hastalıklarının bir belirtisidir. Dişeti kanaması, sadece ağızla ilgili bir sorun olmayıp, daha ciddi sağlık problemlerinin habercisi de olabilir.
Dişetinde Kanama Nedenleri
Dişetinde kanama pek çok farklı sebeple olabilir. Bunlar genellikle ağız hijyeniyle bağlantılı olsa da, bazı sistemik hastalıklar ve dış etkenler de dişeti kanamasına yol açabilir. En yaygın dişetinde kanama nedenleri:
Diş Eti Hastalıkları (Gingivit ve Periodontit)
Dişetinde kanama olmasının en yaygın nedeni, gingivit (diş eti iltihabı) ve periodontitis (diş eti hastalığı) gibi diş eti hastalıklarıdır. Yukarıda bahsedildiği gibi, gingivit, diş etlerinin şişmesi, kızarması ve kanaması ile kendini gösterir. Eğer tedavi edilmezse, bu durum periodontite dönüşebilir ve dişlerin kaybına yol açabilir.
Yanlış Diş Fırçalama Yöntemi
Dişlerinizi sert bir şekilde fırçalamak, diş etlerine zarar verebilir ve kanamaya neden olabilir. Ayrıca, diş fırçanızın kıllarının çok sert olması da diş etlerini zedeleyebilir.
Diş İpi Kullanımındaki Yanlışlıklar
Diş ipi, dişler arasındaki eklentileri temizlemek için etkili bir araçtır. Ancak, diş ipini doğru bir şekilde kullanmamak, diş etlerine zarar verebilir ve kanamaya neden olabilir.
Hormon Değişiklikleri
Özellikle kadınlarda, adet dönemi, hamilelik veya menopoz gibi hormonal değişiklikler diş etlerinde hassasiyet ve kanama sorunlarına yol açabilir. Hamilelik sırasında, “hamilelik gingiviti” adı verilen bir durum sıkça görülür ve bu da diş etlerinde kanamaya neden olabilir.
Yetersiz Ağız Hijyeni
Ağız hijyeninin yetersiz olması, diş etlerinde plak birikmesine ve bunun sonucunda iltihaplanmalara neden olabilir. Plak, bakterilerin diş etlerine yerleşmesine ve dişeti hastalıklarına yol açabilir.
Diş Taşı (Tartar) Birikimi
Diş taşları, dişlerdeki plakların sertleşmesiyle oluşur ve bu da diş eti hastalıklarına ve diş eti çekilmelerine yol açabilir. Diş taşı birikimi, diş etlerinin tahriş olmasına ve kanamasına da neden olabilir.
Sigara Kullanımı
Sigara içmek, ağız sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Sigara, diş etlerinin kan damarlarını daraltarak kan dolaşımını engeller ve diş etlerinin sağlıklı olmasını zorlaştırır. Ayrıca, sigara içen kişilerde ağızda bakteri birikimi daha fazla olabilir.
Beslenme Yetersizlikleri
C vitamini eksikliği, dişeti kanamalarına neden olabilir. C vitamini, dişeti sağlığının korunmasında önemli bir rol oynar ve eksikliği dişeti hastalıklarına zemin hazırlayabilir.
Şeker Hastalığı (Diyabet)
Diyabet hastaları, daha yüksek bir enfeksiyon riskine sahiptir ve bu durum diş eti hastalıklarına yatkınlık oluşturur. Dişeti kanaması, diyabetin hastalığının bir belirtisi olabilir ve bu hastaların düzenli olarak ağız bakımlarına özen göstermeleri gerekir.
Kanama Bozuklukları ve İlaç Kullanımı
Kanama bozuklukları (örneğin, hemofili) ve kan sulandırıcı ilaçlar (örneğin, aspirin, kumadin) dişeti kanamasına neden olabilir. Bu tür durumlar, kanın pıhtılaşma yeteneğini etkileyebilir ve diş etlerinin kolayca kanamasına neden olur.
Diş etlerinin kanaması durduk yere, herhangi bir etken olmadan gerçekleşiyorsa, gingival enflamasyon dediğimiz diş eti iltihabı kısa bir zamanda ve hızlı bir kemik erimesi ile devam etmişse hatta dişlerde ileri derecelerde sallanmalar meydana gelmişse, kişi de son zamanlarda hızlı kilo kaybı yaşamışsa ve bunlarla birlikte kansızlık ve onun bir belirtisi olan solgunluk varsa, lenf bezlerinde büyüme (lenfadenopati), nefes darlığı, karın şişmesi, gece terlemesi, kolay yorulma, iştah eksikliği, morluklar, enfeksiyona yatkınlık gibi bulgularda diş eti kanamalarına eşlik ediyorsa bu aşamada mutlaka öncelikle bir diş hekimine gidilmelidir. Muhtemelen diş hekiminiz hematolojik bir konsültasyon isteyecektir.
Dişetinde Kanamayla Birlikte Görülebilen Durumlar:
Dişetinde kanama genellikle aşağıdaki durumlarla birlikte ortaya çıkar:
- Diş fırçası,ara yüz fırçası veya diş ipi kullanma sırasında diş etlerinden kanama
- Diş etlerinin kırmızı, şiş ve hassas olması
- Diş etlerinin kızarması, morarması
- Ağızda kötü koku (halitoz)
- Diş etlerinde çekilme ve dişlerin uzun görünmesi
- Diş etlerinde iltihaplanma , fistül, abse ve enfeksiyon belirtileri
Dişeti Kanaması Tedavi Yöntemleri
Dişetinde kanama tedavisinin amacı, dişeti iltihabını önlemek, dişlerin ve diş etlerinin sağlığını korumaktır. Dişetinde kanama tedavisinde kullanılan başlıca yöntemler:
- Ağız Hijyeninin İyileştirilmesi Dişlerinizi günde en az iki kez fırçalayarak, diş ipi kullanarak ve ara yüz fırçası ile düzenli ağız temizliği yapmak, dişeti kanamasını önlemenin temel yoludur. Ayrıca, diş fırçanızın yumuşak kıllı olmasına özen gösterin.
- Profesyonel Temizlik (Diş Hekimi Kontrolleri) Diş taşı ve plak birikimini temizlemek için düzenli olarak diş hekiminize başvurmanız önemlidir. Diş hekimi, diş taşlarınızı temizler ve gerekirse ileri tedavi önerileri sunar. Bu konuyla ilgili olarak ‘DİŞ TAŞI TEMİZLİĞİ’ konulu yazımı okumanızı öneririm
- Diş Eti Tedavileri Diş eti hastalıklarının ileri evrelerinde, diş eti tedavisi veya cerrahi müdahale gerekebilir. Diş eti iltihaplarını tedavi etmek ve dişlerinizi korumak için diş hekiminizin daha ileri tedaviler önerebilir. Bu konu ile ilgili olarak ‘DİŞ ETİ TEDAVİSİ‘ başlıklı yazımı okuyabilirsiniz.
- Hormon Düzensizliklerinin Tedavisi: Hormonel değişiklikler dişeti kanamasına yol açıyorsa, bu durumu kontrol altına almak için bir doktor konsültasyonu gerekebilir.
Dişeti Kanaması İçin Korunma Yolları
Dişeti kanamasını önlemek için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:
- Düzenli Ağız Bakımı Dişlerinizi günde en az iki kez fırçalayın, ara yüz fırçası ve diş ipi kullanarak dişlerinizin arasındaki plakları temizleyin. Yukarıdaki görselde bu bakteri yüklü plak gösteriliyor.
- Diş Hekimi Kontrollerine Gitmek En az altı ayda bir diş hekiminize giderek profesyonel temizlik yaptırın ve diş etlerinizin sağlığını kontrol ettirin.
- Sağlıklı Beslenmeye dikkat ediniz.
- Sigara İçmemek Sigara içmek, dişeti sağlığını olumsuz etkileyebilir. Sigara içiyorsanız, bırakmak diş etlerinizin sağlığını iyileştirebilir.
- Stresten Kaçınmak Stres, bağışıklık sistemini zayıflatabilir ve dişeti hastalıklarını tetikleyebilir. Rahatlama tekniklerini deneyerek stres seviyenizi mümkünse azaltın.
- Gargara kullanımı: Evet, bazı gargaraları özellikle bizler de öneriyoruz. Ancak her kanama olan durumda gargara kullanmak doğru değildir. Çünkü her gargaranın kimyasal bir solüsyon olduğu düşünülürse, ağızdaki bakteri dengesi bozulabilir. Bu da farklı problemler oluşturabilir. Ayrıca gargaralar özellikle ağız kokusu durumlarında kişiler tarafından oldukça tercih edilmekte. Ağız kokusu ve diş eti iltihabı bu gargaralar ile bir süreliğine baskılanabilir. Ancak esas önemli olan iltihabın veya kokunun kaynağını ortadan kaldırmak olduğu için bu kimyasal solüsyonlar diş hekimi tavsiyesi ile kullanılmalıdır.
Bu konularla ilgili detaylı bilgi almak için aşağıdaki yazılarımı da okuyabilirsiniz.
SAĞLIKLI DİŞ ETİ NASIL OLMALIDIR?
SİGARA VE AĞIZ SAĞLIĞINA ETKİLERİ
DİŞ ETİ HASTALIKLARI VE GENEL SAĞLIĞIMIZ ARASINDAKİ İLİŞKİ
Sonuç
Dişetinde kanama, genellikle diş eti hastalığının bir belirtisi olsa da, bazen sistemik sağlık sorunlarından da kaynaklanabilir. Dişetinde kanama nedenlerini doğru şekilde belirleyip, gerekli tedavi yöntemlerine başvurmak, ağız sağlığınızın korunmasında önemlidir. Düzenli diş fırçalama, sağlıklı beslenme, diş hekimi kontrolleri ve doğru ağız bakımı, dişeti kanamasını önlemek için en etkili korunma yollarıdır. Dişeti kanaması şikayetiniz varsa, bir diş hekimiyle görüşerek tedaviye başlamak, uzun vadede sağlıklı bir ağız yapısına sahip olmanıza yardımcı olacaktır.
Sağlıklı Günler Dileklerimle
