Diş Beyazlatma

Günümüzde estetik beklentinin artması ile birlikte, hastaların diş beyazlatma isteği ve diş hekimine başvurma sıklığı da artmıştır. Diş beyazlatma tedavisi diğer diş tedavil­eriyle kıyaslandığında daha koruyucu ve daha kolay bir uygulamadır.

Diş Renklenmeleri

Diş renklenmeleri dış ve iç kaynaklı olarak ikiye ayrılır:

Dış Kaynaklı Renklenmeler

Dış kaynaklı diş renkleşmeleri bazı yiyecek, içecek veya tütün ürünlerine, kötü ağız bakımına ve bazı ağız gargaralarına bağlı olabilir. Bu renklenmeler daha çok diş fırçasının zor ulaştığı diş eti kenarı veya dişlerin aralarında meydana gelir. Genellikle diş hekimi tarafından yapılacak profesyonel bir temizlik sonrası (detertraj – diş taşı temizliği) bu renklenmelerin çoğu temizlenebilmektedir.

İç Kaynaklı Renklenmeler

İç kaynaklı diş renkleşmeleri ise farklı nedenlere dayanır. Bunlar dişin ağız içine sürmesinden önce ve sonra olmak üzere ikiye ayrılabilir:

1. Dişlerin ağız içine sürmesinden önce oluşan renklenmeler

Bazı ilaçlara (özellikle antibiyotikler), bazı metabolik durumlara (flor artışı), genetik faktörlere ve diş travmalarına bağlı olabilir.

2. Dişlerin ağız içine sürmesinden sonra oluşan renklenmeler  

Bazı yiyecek ve içeceklere (çay, kahve, kola, şarap gibi), sigara ve tütün kullanımına, dişin sinir dokusunun iltihabi hastalıklarına, kanal tedavisi sırasında kullanılan maddelere, diş hekimliğinde kullanılan bazı dolgu materyaller­ine, diş eti çekilmesi sonucu oluşan kök açılmalarına veya yaşlanmaya bağlı mine kalınlığındaki azalmaya ve aşınmaya bağlıdır.

Ren­kleşmenin nedenini bilmek diş hekimini beyazlatma tekniği­ni planlamasına ve sonuçları tahmin etmesine yardım eder.

Beyazlatma tedavi tekniğinin seçimi diş renkleşme­sinin tipine, lokasyonuna ve yoğunluğuna göre değişir. Diş hekiminin görevi; beyazlatma tedavisi arayışında olan hastaları bilgilendirmek, ve en yük­sek beyazlatmayı sağlayabilmektir.

Diş Beyazlatma nasıl yapılır ?

Diş beyazlatma yöntemleri için farklı teknikler bulunmak­tadır. Bunlar;

1-Markette satılan diş beyazlatma ürünleri (Tezgah Üstü Ürünler)

Tezgah üstü ürünler (Over-the-counter ürünler) renklenmiş dişleri, diş hekimi gözetimi olmadan beyazlatabilecek düşük bütçeli ürünlerdir. Marketlerde gargaralar, fırçalar, diş macunları, diş ipleri ve diş beyazlatma bandı gibi farklı ürünler mevcuttur.

Beyazlatıcı özelliği ile piyasaya sürülen diş macun­larının renklenmeyi uzaklaştırıcı etkileri genellikle aşındırma özelliklerinden ileri gelmektedir. Diş üzerine biriken renklenmelerin ve lekelerin bir kısmını temizleyerek daha beyaz bir görünüm kazandırırlar. Diş minesine nüfuz edemezler, nadiren beyazlatıcı madde (karbamid per­oksid – hidrojen peroksid) içerirler.

Beyazlatıcı ağız gargaraları leke oluşumunu ve plak oluşumunu önleme iddiası ile piyasaya sürülmüştür. Bu gargaralarda, sıklıkla hidrojen peroksid (%1,5) mevcut­tur.

Beyazlatıcı bantlar, beyazlatma plağı (ağızlık) kullanımını tercih etmeyen hastalar için tasarlanmıştır. Yapışkan bantlar beyazlat­ıcı madde içerirler ve ön dişlere yapıştırılır, böylece kısmen kısa bir zaman içinde (5 ila 60 dk) aktif içerik salınımı yaparlar. Bu bantlar günde 1 veya 2 kez 2-4 hafta kadar kullanılırlar. Beyazlatmanın etkisi ortalama 2 sene kadar korunur. Bu bantlar diş hekimi kontrolünde olan beyazlatma tedavilerine kıyasla nispeten daha uygun maliyetli olması ve iyi sonuçlar vermesi nedeniyle popüler bir tercih olabilir. Ancak tezgah üstü ürünlerle elde edilen renk değişimi diş hekim kontrollü beyazlatma tedavileri ile elde edilen kadar etkili değildir. Ayrıca bu ürünlerle ilgili yapılan araştırmaların kısıtlı sayıda olması ve genellikle ticari firmaların desteğiyle yapıldığından, ağız dokuları sağlığı bakımından güvenirliği halen tartışma konusudur.

2-Diş hekimi kontrolünde evde beyazlatma nasıl yapılır ?

(Home Bleach­ing, Nightguard Bleaching)

Önce ölçü alınır ve alçıdan ağız modelleri elde edilir. Alçı model üzerinde vakumlu cihaz ile beyazlatma plağı (ağızlık) hazır­lanır. Beyazlatma tedavisi yapılacak kişiye gerekli uyarılar ve tavsiyeler verilir. Beyazlatma ajanı veya diş beyazlatma jeli üretici firmanın belirttiği uygulama süreleri çerçevesinde hasta bilgilendirilir ve yönlendirilir. Gece veya gündüz hastanın tercihlerine göre kullanılır.

Ev tipi beyazlatmada hidrojen peroksid ve kar­bamid peroksid çok farklı konsantrasyonlarda kullanıl­maktadır. Orijinal ev tipi beyazlatma ajanları %10’luk karbamid peroksid içermektedir.

3-Diş hekimliği kliniğinde uygulanan diş beyazlatma işlemi (Office Bleaching)

Yüksek konsantrasyonlu beyazlatıcı maddeler ile diş hekimi tarafından yapılan bu tedavide, başlangıç rengi kayded­ilir. Yüksek konsantrasyonlu beyazlatıcı maddenin yara oluşturucu ve tahriş edici zararından korunmak amacıyla diş etleri ve çevre ağız dokuların dikkatlice korunması gerekmektedir. Bunun için bazı tedbirler alınır. Daha sonra diş hekimi, üreti­ci firmanın talimatlarına uygun şekilde ve sürede beyazlatma ajanını uygular. Uygulama sonrasında ajan dikkatlice diş yüzeyinden uzaklaştırılır.

Diş beyazlatma tedavisi önerilmeyen durumlar

1-Çok yüksek beklentisi olan hastalar bazı durumlarda hayal kırıklığı yaşayabilir.

Sarımsı dişler ve kahverengi renkleşmeler gri ve mavimsi renkleşmelere kıyasla beyazlatma tedavisine daha iyi cevap verir.⁽¹⁾

2-Kök ucu iltihabı olan dişlerde,

3-Hamile hastalarda,

4-Aşırı diş hassasiyeti olan kişilerde, Hassasiyeti olan hastalar ise beyazlatma öncesi sodyum flor içeren hassasiyet giderici maddeler veya gargaralar kullanarak tedaviye hazır hale getirilmelidirler.⁽²⁾

Günümüzde diş beyazlatma tedavilerinde potasyum tuzları gibi sinir uyarılabilirliğini azaltan ajanlarının ilavesi ile estetik sonuçlarda bir kayıp olmadan, olabilecek hassasiyetin ve ağrının şiddetini azaltmak mümkün olmuştur.⁽³⁾

5-Çatlak dişlerde ve diş kırılmalarında,

6-Kök yüzeyi açığa çıkmış ve diş eti çekilmesi fazla olan dişlerde, gülümseme alanında porselen kuron veya geniş dolguları olan hastalarda diş beyazlatma teda­visi önerilmemektedir. Çünkü beyazlatma ajanları veya diş beyazlatma jeli mine üzerinde etkilidir. Dolgu materyalleri ve porselen aynı renkte kalır.

7-Ayrıca ileri aşamada diş eti kanaması, diş eti şişlikleri ile karakterize diş eti iltihabı olan kişilerde diş beyazlatma tedavisi periodontal tedavi sonrasında uygulanabilir.

8-Özellikle çene eklemi rahatsızlığı olan hastalarda,  kullanılacak ağızlık bazı eklem problemlerini tetikleyebileceği için diş hekimi kliniğinde uygulanan yöntem (Office bleaching) tercih edilmelidir. Eklem problemlerinden kaçınmak için çenelere sırayla beya­zlatma tedavisi alternatif olarak uygulanabilir.⁽⁴⁾

Bunlar dışında diş hekimi yönlendirmesi olmadan yapılan ev tipi beyazlatmalarda uyumlu olmayan ağızlık kul­lanımına bağlı olarak çene eklem problem­leri de ortaya çıkabilir.⁽⁵⁾

Diş etlerinde problem varsa, diş etleri sağlıklı hale getirilir. Sağlıklı diş etleri çok önemlidir. Beyazlatılması gereken, ancak çürükleri olan dişlerde öncelikle çürük temizlenir ve dolgular yapılır ve beyazlatma işlemi daha sonra gerçekleştirilir. İki hafta sonra renk oturduğunda dolgunun tekrar yapılması önerilir.

DİŞ BEYAZLATMA SONUCU OLUŞAN İSTENMEYEN ETKİLER

Diş beyazlatma tedavisi sırasında en sık görülen yan etkiler; ren­klenmenin geriye dönmesi, diş hassasiyeti ve diş eti ve ağız dokularında tahrişdir. Beyazlatma ajanlarının ağız içi dokulara temas etmesi kimyasal yanığa neden olabilir. Bu temas kısa süreli olur­sa, dokuda bir beyazlama olarak görülür ve bir iki saat içerisinde kaybolur, daha uzun süreli temaslarda ise yara oluşabilir. Böyle durumlarda iyileşmeyi hızlandır­mak için E vitamini önerilebilir.

Beyazlatma tedavisi uygulanan kişilerin bundan sonraki yaşamında bazı şeylere dikkat etmesi gerekmektedir.

Kalıcı diş beyazlatma sonucu almak için çok fazla gıda boyası ve renklendirici içeren gıdaların tüketilmesinden kaçınılmalıdır. Kırmızı şarap yerine beyaz şarap, vişne suyu yerine kayısı suyu tüketilebilir. Bunun yanı sıra çay ve kahve gibi alışkanlıkların azaltılması gerekir. Özellikle de beyazlatma tedavisi uygulanmış dişlerde ilk 2-3 hafta çok kritiktir. Çünkü diş kanalcıkları halen açıktır ve tekrar renklenme ihtimali yüksektir. Zaman geçtikçe bu kanalcıklar yavaş, yavaş kapanacaktır. Dişlerin beyaz kalması için bu noktalara dikkat edilmelidir.

Bunların dışında, doğru ağız bakımı çok önemlidir. Beyazlatma tedavisinden sonra geriye dönmesi uzun sürer kişinin dikkatli davranması sonucu bu süre 2-2,5 yılı bulabilir.

Sık sorulan sorular

Tek bir diş beyazlatılabilir mi?

Evet, bazı durumlarda (özellikle kanal tedavisi görmüş dişler) sadece tek bir diş koyulaşır. Bu durumda beyazlatma tedavisi hem dişin içinden, hem de üzerinden uygulanır.

Sararmış dişler nasıl beyazlar ?

Sararmış dişlerin beyazlaması için öncelikle diş taşı temizliği yapılır. Bu işlem öncelikle dişleri doğal rengine kavuşturur. Yani dişler bir, iki ton beyazlar. Ardından kişinin isteği doğrultusunda daha beyaz ve parlak dişler için evde diş beyazlatma yada diş hekimi tarafından klinikte uygulanan beyazlatma işlemi uygulanır.

Diş beyazlatma işlemi ne kadar sürer ?

Diş beyazlatma tedavisi evde uygulanacaksa 2-3 hafta, diş hekimi muayenesinde ise 1,5 – 2 saat sürer.

Diş beyazlatma kaç seans sürer ?

Klinik ortamda 2 seans olarak yapılır.

Diş beyazlatma işlemi zararlı mı ?

Beyazlatma işleminin herhangi bir zararı yoktur. Ancak beyazlatma işleminden sonra bazen diş hassasiyetleri ile karşılaşılabilir. Ayrıca dişlerin beyazlaması için kullanılan maddenin dişler dışındaki dokulara temas etmesi rahatsızlık oluşturur.

Dişi en çabuk ne beyazlatır ?

En kısa sürede dişlerin beyazlaması için office bleaching denilen, klinik ortamda diş hekimi tarafından yapılan uygulama gerekir.

Diş beyazlatma fiyatı nedir ?

Yaklaşık olarak 150 USD civarı bir maliyet oluşturur.

SONUÇ

Günümüz çağdaş insanı dişlerin estetik öneminin fazlasıyla farkındadır. Gelişmiş ülkelerde yaşayan toplumlarda estetiğin neredeyse fonksiyonun önüne geçtiğini bile söylemek mümkündür. Bu bağlamda insanlar düzgün dizilmiş, beyaz renkli, doğal görünümlü dişlere sahip olmak için diş doktorlarına sıklıkla başvurmaktadırlar. Estetik görüntüyü bozan rengi değişmiş dişler kişinin sosyal ve psikolojik yaşamını olumsuz etkilemektedir.

Hastaların daha beyaz ve parlak doğal gülüşlere sahip olma isteği kaçınılmaz bir gerçektir. Daha beyaz dişlere sahip ol­manın hastalar ve tüketiciler için önemi geçen yıllar içinde beyazlatma ajanları ve prosedürlerinin sayısında çok fazla bir artışa neden olmuştur. Bu ajanlar diş macunları, jeller, bantlar gibi ev tipi ürünler olabildiği gibi profesyonel olarak uygulanan yüksek konsantrasyonlu ofis tipi beyazlatma ajan­ları da olabilir.

Sağlıklı Günler Dileğimle..

Diş Hekimi H. Tuncay Akdoğanlı

Diş Eti Hastalıkları Uzmanı

REFERANSLAR:

1. Freedman G, Gerlach RW, Greenwall LH. Chapter 14 – Bleaching. In: Contemporary Esthetic Dentistry; 2012. Mosby, p. 341-404.
2.  Alqahtani MQ. Tooth-bleaching procedures and their controversial effects: A literature review. Saudi Dent J. 2014; 26(2): 33-46.
3.  Markowitz K. Pretty painful: Why does tooth bleach­ing hurt? Med Hypotheses. 2010 May; 74(5): 835-840.
4. Machado LS ve ark. Clinical Comparison of At-Home and In-Office Dental Bleaching Procedures: A Random­ized Trial of a Split-Mouth Design. Int J Periodontics Re­storative Dent; 36(2): 251-260.
5. Lima DANL ve ark. In vitro assessment of the effec­tiveness of whitening dentifrices for the removal of extrin­sic tooth stains. Braz Oral Res; 22(2): 106-111.

10 Temmuz 2023