Gülümsememizdeki sağlıklı ve çekici görünümün büyük bir kısmı dişlerimizden gelirken, diş etlerinin sağlığı da estetik açıdan oldukça önemlidir. Ancak, bazı durumlarda diş etlerinde şişme meydana gelebilir. Bu durum, diş eti şişmesi olarak adlandırılır ve genellikle diş eti iltihabının bir belirtisidir. Bu makalede, diş eti şişmesinin nedenlerini, belirtilerini ve tedavi yöntemlerini daha ayrıntılı bir şekilde ele alacağım.
Diş Eti Şişmesi Neden Olur? Diş Eti Neden Şişer?
Diş eti şişmesi, diş etlerinde meydana gelen şişlik ve kızarıklık durumudur. Genellikle bu duruma diş eti kanaması da eşlik eder. Diş etinde şişme ve diş etlerinde kanama genellikle başlangıç seviyesinde olan diş eti iltihabının (gingivitis) veya daha ileri bir aşamada olan diş eti iltihabının (periodontitis) bir işaretidir. Diş eti şişmesi, diş etlerinin bazı enfeksiyonlara, yabancı maddelere (alerjik durumlar) veya travmalara karşı bir tepki olarak ortaya çıkar.
Diş Eti Şişmesine Neden Olan Diğer Faktörler.
Bu hastalıklardan bahsetmeden önce çok önemli olduğunu düşündüğüm ve mutlaka anlamanızı istediğim bir konu var. PLAK BİRİKİMİ yani diş kiri.
Dişlerimizi düzenli fırçalamadığımız veya düzenli diş ipi kullanmadığımız zaman dişlerimizin üzerinde bir tabaka oluşur. Bu tabakayı gözle fark etmemiz biraz zordur. Hafif sarımsı ve püre kıvamındadır. Uzun süre fırçalama yapılmazsa miktarı daha da artacak ve kalınlaşacaktır. Bu aşamada dikkat çeker. Dişlerimizin kayganlığı bozulur. Dil pütürtülü yüzeyleri hissetmeye başlar. Hatta tırnağımızla diş üzerinde bir kaşıma hareketi yaparsak tırnağımızın üzerinde toplandığını görebiliriz. Bu tabaka içerisinde birçok bakteriyi barındırır. İşte asıl diş eti şişliğini ve diş eti kanamasını başlatan etken bu bakteri topluluğunu barındıran plaklardır. Diş kiri olarak da adlandırılan bu plaklar diş çürüğünün de öncül sebebidir ve diş eti şişmesini meydana getirirler.
- Diş Taşı Oluşumu: Plaklar zamanla tükürük sıvısından kalsiyum mineralini çekerek sertleşir ve diş taşlarına dönüşebilir. Diş taşları, diş etlerinde tahrişe ve şişliğe yol açabilir.
- Diş Eti İltihabı (Gingivitis): Diş etlerindeki plak ve diş taşları zamanla diş eti iltihabına neden olabilir. Diş eti iltihabı, diş etlerinin şişmesi, kızarması ve kanamasıyla kendini gösterir.
- İleri Düzey Diş Eti İltihabı (Periodontitis): Gingivitis tedavi edilmezse, daha ciddi bir durum olan periodontal hastalığa ilerleyebilir. Bu durumda diş eti şişmesi ve diş eti kanamaları artar, diş eti çekilmeleri ilerler, diş kökleri yavaş yavaş gözükmeye başlar. Hastalık durdurulamazsa çene kemiğinde gerçekleşen erimeler sonucu dişlerde hareketlenmeler, diş sallantıları ve apseler meydana gelir. Bu durumda maalesef basit bir diş eti şişliğinden başlayan durum, diş kaybı ile sonuçlanabilir.
- Hormonal Değişiklikler: Ergenlik, menstrüasyon ,hamilelik veya menopoz gibi dönemler, diş etlerinin daha hassas hale gelmesine ve şişmesine neden olabilir. Bu dönemlerde diş etlerinde hassasiyet, şişlik, kanama, kızarıklık, ağrı gibi rahatsızlık görülebilir.
- Enfeksiyon oluşmasına zemin hazırlayan bakteri, mantar ve virüsler diş etlerinin şişmesine neden olabilirler. Örneğin uçuk, pamukçuk, aft gibi.
- Diş çürüğü tedavi edilmediğinde de bölgesel olarak diş eti şişmesine yol açabilir. Bu genellikle çürük sonucu oluşan boşluklara yemek artıklarının dolması ve temizlenememesi sonucu diş etlerinde şişlik ve ağrı oluşabilir.
- Diş eti şişmesinin diğer bir nedeni yetersiz beslenmedir. Özellikle B ve C vitamini eksikliğinde diş eti iltihabı sonucu diş eti şişmesine neden olabilir. C vitamini, hem dişlerin hem de diş etlerinin bakım ve onarımında önemli bir role sahiptir. C vitamininin eksikliği iskorbüt hastalığına yol açar. İskorbüt, diş etlerinin şişmesinin bir nedeni olabilir.
- Kemoterapi ve radyoterapi, diş eti şişmesinin bir nedeni olabilir. Çünkü kanser tedavisinin olası yan etkilerinden biri tükürük miktarındaki azalma sonucu şişmiş, ağrılı ve çabuk kanayan diş etleri ile karakterize diş eti iltihabıdır.
- Yirmi yaş dişlerinin sürmesi sırasında veya tam sürememesi durumu diş etlerinde şişliğe neden olan diğer bir etkendir.
- Diş etlerinde şişlik neden olur sorusunun bir diğer cevabı ağızdan solunum veya ağızdan nefes alıp verme alışkanlığıdır. Bunun çeşitli nedenleri olabilir. Ancak günümüzde ve kliniğimde çok sık karşılaştığım bir durumdur. Özellikle çocuklarda ve genellikle de uyku sırasında gerçekleşen ağız açıklığı öncelikle tükürük seviyesinde azalma ile birlikte diş etinde şişlik ve kızarıklık meydana getirebilir. Bu bulgulara ağız kuruluğu ve ağzı kokusu da eşlik edecektir.
- Kronik travma. Uyumsuz olan protetik restorasyonlar (porselen veya zirkonyum kuronlar), taşkın dolgular diş etlerine baskı oluşturarak ve yemek artıklarını tutarak diş eti şişliğine neden olur. Eğer birde kişinin ağız bakımı yeterli değilse diş ipi kullanımı gerçekleşmiyorsa bu şişlikler zamanla daha da ilerleyecektir.
- Bazı ilaçlar yan etki olarak diş etlerinde büyüme veya şişlik şeklinde görüntü verebilir.
- Ağızdaki patolojik oluşumlar, alerjiler ve bazı sistemik hastalıklar. Bu durumlar diş etlerinde şişlik ve kanama gibi semptomlar gösterir. Hepsi başlı başına bir konudur. Bu konular ile ilgili olarak ‘DİŞ ETİ BÜYÜMELERİ’ – ‘AĞIZ KANSERİ’ ve ‘AĞIZ İÇİNDE YARA ve ALERJİK REAKSİYONLAR’ başlıklı yazılarımı okuyarak detaylı bilgi edinebilirsiniz.
Diş Etlerinde şişlik ile birlikte genellikle aşağıdaki bulgularda izlenebilir.
- Diş etlerinde kızarıklık, bazı durumlarda diş eti morarması veya diş eti apsesi
- Diş etlerinde hassasiyet ve diş eti ağrısı.
- Diş etlerinde kanama.
- Dişler arasında boşluklar oluşması veya diş eti çekilmeleri.
- Ağız kokusu veya kötü tat.
- Estetik rahatsızlık
- Bazı durumlarda halsizlik, ateş ve lenfadenopati gibi sistemik bulgular
Diş Eti Şişmesi Nasıl Geçer? – Diş Eti Şişliğine Ne İyi Gelir?
Diş eti şişmesi tedavisi, temel olarak altta yatan nedeni veya nedenleri ortadan kaldırmayı hedefler. İşte diş eti şişliği nasıl geçer? Sorusuna verilebilecek bazı yanıtlar:
- Antibiyotik Tedavisi: Bazı durumlarda, diş eti şişmesi için ilaç veya gargara diş eti enfeksiyonlarını kontrol altına almak için diş hekiminiz tarafından reçete edilebilir.
- Profesyonel Diş Temizliği: Diş hekiminiz, dişlerinizdeki plak ve diş taşlarını temizlemek için profesyonel bir diş temizliği yapabilir. Bu temizlik sonrası ağız içinde yukarıda anlattığım bakteri yüklü plak (diş kiri) büyük ölçüde ortadan kalkacağı için kanama ve diş eti şişmesi ile karakterize diş eti iltihabı da birkaç gün içerisinde azalacaktır. Dolayısıyla diş etlerinde görülen şişliklerde de azalma olacaktır. Kanımca diş eti şişmesine ne iyi gelir sorusunun öncelikli cevabı bu iki faktördür.
- Ağız Hijyeni: Düzenli diş fırçalama, diş ipi kullanma ve diş hekimi tavsiyesi doğrultusunda gargara yapma gibi iyi ağız hijyenine sahip olmak, diş eti şişmesini önlemenin ve tedavi etmenin en önemli adımlarıdır. Bu konu ile ilgili olarak “AĞIZ BAKIMI NASIL OLMALIDIR” başlıklı yazımı okumanızı öneririm.
- Diş Eti Cerrahisi: İleri vakalarda, periodontal hastalık tedavisinde cerrahi müdahale gerekebilir. Bu cerrahi prosedürler, diş etlerinin düzeltilmesi, diş taşlarının çok daha derinlemesine temizlenmesi (anestezi altında) veya kemik grefti gibi işlemleri içerebilir.
- Diş etlerinde şişme 20 yaş dişi kaynaklı ise diş çekimi veya üzerindeki diş eti dokusunun çıkartılması gerekebilir.
- Şişlik nedeni bir çürüme ve yemek artıklarının sıkışması ise diş dolgusu bu sorunu halledebilir. Apse vakalarında bazı durumlarda gerçekleştirilen apse drenajı şişliği bir ölçüde azaltacaktır.
- Uyumsuz, hijyenik olmayan ve hatalı planlanmış protezlerin değiştirilmesi gerekebilir.
- Ağızdan solunum durumlarında bir KBB kosültasyonu uygun olacaktır.
- Diyet ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Dengeli ve doğru bir beslenme, sigara ve alkol tüketiminden kaçınma, mümkünse stressiz bir yaşam, kaliteli uyku ve düzenli hareket gibi sağlıklı yaşam tarzı seçimleri tüm vücut sağlığıyla birlikte diş eti sağlığını da iyileştirecektir.
Sonuç
Diş eti şişmesi, diş eti iltihabının veya sistemik bir hastalığın bir belirtisi olabilir ve ciddi sorunlara yol açabilir. Erken teşhis ve uygun bir tedavi ve bazı öneriler ile diş eti şişmesi kontrol altına alınabilir ve diş sağlığı korunabilir. Eğer diş etlerinizde şişlik veya başka bir sorun fark ederseniz, bir diş hekimine danışmanız önemlidir. Sağlıklı bir gülümseme için düzenli diş ve diş eti bakımı büyük önem taşır.
Sağlıklı Günler dileklerimle..
Diş Hekimi Tuncay Akdoğanlı
